1. AMAÇ VE KAPSAM

Bu deney talimatı, polietilen (PE) boru malzemelerinin 105°C de uçucu madde muhtevasının tayini için bir deney metodunu kapsar.

2. PRENSİP

Bu deney metodu, verilen bir sıcaklıktaki etüve konulan bir deney parçasının kütle kaybının tayini esasına dayanır.

3. GÜVENLİK VE SAĞLIK UYARILARI

• Numune etüve yerleştirilirken ve etüvden çıkarılırken ısıya dayanıklı eldiven kullanılmalıdır.

4. DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

• Etüv veya eş değer cihaz, sabit tartım kaplarının sıcaklığını 105°C ± 2°C de tutabilecek kapasitede olmalıdır.

• Silindirlik ve camdan yapılmış sabit tartım kabı, deney numunesini alabilecek büyüklükte  hacminde ve uygun kapağa sahip olmalıdır.

• Analitik terazi, 0,1 mg yaklaşımla tartım yapabilecek kapasitede olmalıdır.

• Deney numuneleri farklı kütlelerde ise veya farklı kaynaklardan alınmışsa, mesela granüle halde ham malzeme veya nihai ürün gibi, elde edilen deney sonuçlarında farklılık olabilir. Bu farklılık, mesela yüzey alanı/kütle oranı veya malzemenin maksimum et kalınlığına bağlı olabilir.

5. PERSONEL YETERLİLİĞİ

Deneyi yapacak personel tek başına deneye başlamadan önce, bu talimat ile ilgili eğitim almış ve Teknik Yönetici gözetiminde en az 5 örnek üzerinde deney yapmış olmalıdır.

6. ALET VE EKİPMANLAR

1. Etüv özellikleri

• Etüv veya eş değer cihaz, sabit tartım kaplarının sıcaklığını 105°C ± 2°C’de tutabilecek kapasitede olmalıdır.

7. UYGULAMA ve HESAPLAMA

1. Numunenin hazırlanması

• Kütlesi yaklaşık 25 gram olan her bir deney parçası, ekstrüzyon veya kalıplama işleminden (hangisi uygunsa) önce malzemeyi temsil edebilecek numuneden veya boru veya ekleme parçası cidarından, kesilen yaklaşık 25 gramlık bir parçadan oluşur.

2. Deneyin yapılması

• Tartım kabı ve kapağı temizlenerek sabit tartıma getirilir ve oda sıcaklığındaki bir desikatör içinde en az 30 dakika süreyle bekletilir.

• Tartım kabı ve kapağı desikatörden çıkartılarak, 0,1 mg yaklaşımla kütleleri, m0 , tayin edilir. Kapak desikatöre yerleştirilir.

• Kabın içerisine yaklaşık 25 gramlık numune konularak kabın, kapağın ve deney numunesinin kütlesi, m1 , birlikte tayin edilir.

• Tartım kabı, (105 ± 2)°C sıcaklıktaki bir etüve konulur.

• (65 ± 5) dakikalık süreden sonra, tartım kabı etüvden çıkartılarak desikatör içerisine konulur ve oda sıcaklığında en az 1 saat bekletilir.

• Kabın kapağı kapatılarak, içindeki madde muhtevası ile birlikte 0,1 mg yaklaşımla kütlesi, m2, tayin edilir.

3. Uçucu madde muhtevasının hesaplanması

Deneye tabi tutulan kütlenin, uçucu madde muhtevası, mv, aşağıda verilen eşitlik kullanılarak

hesaplanır.

mv : Uçucu madde muhtevası (105 ± 2)°C de, mg/kg

m0 : Kapağı ile birlikte boş tartım kabının kütlesi, g

m1 : Kapağı ile birlikte kabın ve deney numunesinin kütlesi, g

m2 : (105 ± 2)°C sıcaklıkta etüvde bekletildikten sonra, kapaklı tartım kabının ve geri kalan madde muhtevasının toplam kütlesi, g

4. Deney sonrası işlemler

• Deneyi yapan personel, Deney Kayıt Formunu imzalayarak Teknik Yöneticiye teslim eder.

8. İLGİLİ DOKÜMANLAR

TS EN 12099: Plastik Boru Sistemleri-Polietilen Boru Malzemeleri Ve Elemanları-Uçucu Madde Muhtevasının Tayini